Erken Dönem Osmanlı Şairleri’ne dair eşsiz bir kitap: “Sehî Bey Tezkiresi”

VakıfBank Kültür Yayınları (VBKY), “Sehî Bey Tezkiresi” adlı eseri okurlarla buluşturuyor. Edebî birikimin ustalarını bir araya getirme ihtiyacını fark eden Sehî Bey’in kaleme aldığı bu eser, Osmanlı edebiyatında tezkire türünün başlangıcını oluşturmuş ve ardından gelen benzer örneklerle tezkire yazımı yirminci yüzyıla kadar kesintisiz devam etmiştir. Elinizdeki çalışmada Anadolu sahasında yetişmiş 240 şair ve yazar hakkında bilgiler yer almakta, ayrıca bu şair ve yazarların eserlerinden örnekler sunulmaktadır. Kitap, özellikle yazarıyla çağdaş olan şairler hakkında verdiği bilgiler bakımından, edebiyat tarihimizin önemli ve değerli bir kaynağıdır.

VBKY’nin klasik kitaplığı, “Sehî Bey Tezkiresi” adlı kitapla genişlemeye devam ediyor.  İslam medeniyetinin dünya uygarlığına sunduğu en önemli katkılardan biri, biyografi türüne gösterdiği derin ilgidir. Bu ilgi doğrultusunda, 8. yüzyıldan itibaren farklı meslek gruplarına ait biyografik eserler kaleme alınmıştır. İlk olarak Arapça, ardından Farsça yazılan bu eserler, 15. yüzyıldan itibaren Türkçe literatürde de yer almaya başlamıştır. Bu türün Osmanlı Türkçesindeki ilk örneği, 1538 yılında yazılan “Sehî Bey Tezkiresi”dir. Şair ve yazarların hayatlarını, eserlerini konu alan, edebiyat tarihinde “tezkire” olarak bilinen bu geleneğin öncüsü Sehî Bey olmuştur. Şairleri bir araya getirme ihtiyacından yola çıkan Sehî Bey, kaleme aldığı bu eserle Osmanlı edebiyatında tezkire türünü başlatmış; onu takip eden eserlerle bu gelenek 20. yüzyıla kadar kesintisiz bir biçimde devam etmiştir. “Sehî Bey Tezkiresi”, Anadolu sahasında yetişmiş 240 şair ve yazar hakkında bilgi sunarken, bu isimlerin eserlerinden örneklere de yer verir. Özellikle Sehî Bey’in çağdaşı olan şairler hakkındaki birinci elden bilgiler sayesinde, eser, Türk edebiyatı tarihi açısından büyük bir kaynak değerine sahiptir. Mustafa İsen’in günümüz Türkçesine kazandırdığı bu önemli eser, “Erken Dönem Osmanlı Şairleri” başlığıyla yeniden hayat buluyor. Dil içi çeviri yöntemiyle modern okuyuculara sunulan “Sehî Bey Tezkiresi”, klasik edebiyata ilgi duyan okurlar ve araştırmacılar için vazgeçilmez bir başvuru kaynağı niteliğinde.

Kitaptan:

“Osmanlı coğrafyasında şairler tezkiresi olarak ilk örnek Sehî Bey tarafından 1538 yılında kaleme alındı. Çünkü artık Anadolu’da ciddi örnekler vermeye başlayan Batı Türkçesi, çok sayıda Türkçe eser veren şair/yazara sahipti. Bu yüzden Sehî ve onu izleyen ilk dönem biyografi yazarları, kendilerine İslamî gelenekteki örnekleri model alarak ürünler vermişlerse de 16. yüzyıla kadar gelişen edebî birikim ve onların yaratıcılarını bir araya getirme ihtiyacı zamansız bir özenti değil, bir ihtiyacın cevabıdır. Sehî Bey’den sonra özellikle Latîfî ve Âşık Çelebi şair biyografilerinin çok başarılı örneklerini verdiler. Gelenek ihtiyaç duyulan bir alan üzerinde inşa edildiği için de 20. yüzyıl başlarına kadar kesintisiz devam etti. Sehî Bey böyle bir türün doğmasına öncü lük ettiği için Türk edebiyatı tarihinin dikkate değer isimlerinden biri oldu. Başlangıçta farklı isimlerle anılan biyografik eserler, Türkçede daha çok “tezkire” adıyla anıldı. Şair tezkiresi yazma geleneği âşık edebiyatını da etkilemiş ve “şairnâme” adı verilen ve şairlerin isimlerini ve belirgin özelliklerini anlatan eserlerin ortaya çıkmasına vesile olmuştur.”

Yazar Hakkında;

İlk Osmanlı şairler tezkiresini yazarı Sehî Bey, Edirne’de yetişti. Eğitiminde şair Necâtî Bey’in büyük katkısı oldu. Gençliğinde bir süre Mora’da bulundu, ardından Necâtî Bey ile birlikte Manisa’ya giderek şehzade Mahmud’un maiyetinde yer aldı. Şehzadenin ölümü üzerine İstanbul’a dönüp burada divan kâtipliğine devam etti. Ardından Manisa’ya şehzade vali tayin edilen Kanunî Sultan Süleyman’ın yakın çalışma ekibine divan kâtibi olarak atanıp sekiz yıl kalacağı Manisa’ya gitti. Şehzade tahta çıkınca Edirne’ye tayin edildi ve hayatının geri kalanını burada geçirdi. Son görevi dârülhadis mütevelliliğidir. 1548 yılında Edirne’de öldü. En önemli çalışması, 1538’de tamamladığı tezkiresidir. Kanûnî Sultan Süleyman’a sunulan bu tezkire, Anadolu’da bu geleneğin ilk örneğidir. Sehî Bey’in ayrıca mürettep bir Divan’ı da bulunmaktadır.

KÜNYE

Yayınevi: VBKY

Kategori: Edebiyat   

Kitabın adı: Sehî Bey Tezkiresi- Erken Dönem Osmanlı Şairleri

Yazar: Sehî Bey

Hazırlayan: Mustafa İsen  

Kapak ve Sayfa Uygulama: Faruk Özcan

Kitap Editörü: Mücahit Kaçar

Proje Editörü: Zeynep Kevser Şerefoğlu Danış

Son Okuma: Beyza Terzi Sarı

Sayfa sayısı: 320 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı